- HienDai.JSC
Lịch sử phát triển KIPOS

 Quá trình tìm kiếm phương án thiết kế và phát triển giái pháp KIPOS.DIGITAL của chúng tôi thật lắm gian nan và nhiều vất vả trăn trở, điều mà những người tiên phong phải vượt qua để mở ra những con đường mới. Con đường mà chúng tôi đã tìm ra đó là con đường tốt nhất cho khách hàng đạt tới mục tiêu của mình trong việc xây dựng thư viện số và xuất bản số hiện tại và tương lai. Giờ đây nhìn lại những chặng đường đã đi qua chúng tôi cảm thấy thật tự hào vì những gì mình đã làm được, chúng tôi đã thực sự trở thành những người tiên phong trong lĩnh vực khó khăn này.

Năm 2006 các giải pháp về quản lý thư viện VILAS của chúng tôi đã hoàn thiện đạt tới trình độ của khu vực về loại giải pháp này. Qui trình quản lý đã hoàn toàn được chuẩn hóa và đáp ứng tốt hầu hết các yêu cầu của thư viện nhờ sự sao chép thiết kế của các phần mềm khu vực mà chúng tôi đã triển khai. Đặc biệt chúng tôi thành công trong việc tạo lập các công cụ xử lý dữ liệu tiêu chuẩn MARC ở các định dạng ISO2709, PkText, MARCXML. Nhờ những công cụ này, chúng tôi đã chuyển đổi thành công hàng trăm nghìn biểu ghi cho các khách hàng triển khai Virtua - Phần mềm Mỹ. Với Z39.50 chúng tôi đã phát triển được những công cụ tìm kiếm đa luồng, đem lại khả năng tìm kiếm đồng thời trên gần 1000 CSDL trên toàn thế giới, đồng thời chúng tôi cung cấp giái pháp xuất bản CSDL trên tiêu chuẩn này. Các thử nghiệm đều có thể chứng minh các công cụ tiện ích của chúng tôi là tốt nhất Việt Nam hiện nay ở các chỉ số về sự ổn định và sự tiện lợi của nó.
Sau làn sóng về chuẩn hóa qui trình nghiệp vụ quản lý thư viện, tự động hóa thư viện với việc triển khai các giải pháp thư viện điện tử tích hợp bắt đầu từ năm 2000 với nhiều dự án được tài trợ từ WorldBank. Các thư viện bắt đầu băn khoăn và thể hiện sự không hài lòng của họ về những tính năng của giải pháp thư viện điện tử tích hợp ngày đó với việc quản lý tài liệu số của họ. Những phương án tạo lập địa chỉ liên kết trong biểu ghi thư mục đến URL của tệp tin toàn văn là cách làm của VILAS và các phần mềm quản lý thư viện khác không thỏa mãn được yêu cầu của khách hàng. Họ mong muốn một cái gì đó toàn diện hơn và đáp ứng được hầu hết các yêu cầu từ việc quản lý các tệp pdf luận văn luận án, audio, video... đến các tài liệu phức hợp như một bài giảng điện tử.

Đứng trước sự hối thúc của nhu cầu thị trường, chúng tôi phải tìm ra giái pháp để đáp ứng nhu cầu khách hàng càng sớm càng tốt. Là những người chuyên nghiệp, chúng tôi hiểu rằng muốn thành công phải hiểu thế giới đang làm gì và đâu là mô hình thành công nhất cho vấn đề này để học tập. Đó là cách tiếp cận đứng trên vai người khổng lồ mà chúng tôi sử dụng làm phương pháp giải quyết cho mọi vấn đề cần nghiên cứu.

Chúng tôi bắt đầu bằng việc nghiên cứu GreenStone, DSpace, Fedora...các giải pháp mã nguồn mở để quản lý các bộ sưu tập số. Chúng tôi đánh giá rằng các phần mềm đó rất tuyệt vời, tuy nhiên vẫn còn nhiều vấn đề mà chúng tôi nghĩ cần phải được thực hiện tốt hơn nữa. Nét nổi bật trong các giái pháp này là mức độ quản lý tài liệu số mới dừng lại ở siêu dữ liệu mô tả mà tiêu chuẩn thường dùng là DublinCore. Bản chất của việc dùng DublinCore hoặc MARC cho vấn đề liên kết đến địa chỉ tệp tin toàn văn là không có gì khác biệt. Cơ chế chung của các phần mềm xử lý với mỗi tài liệu là tạo ra một biểu ghi siêu dữ liệu mô tả cho tài liệu rồi gắn địa chỉ URL của các tệp tin tài liệu vào đó. Việc khai thác của độc giả cơ bản là tìm ra biểu ghi mô tả tài liệu rồi theo đường link trên biểu ghi tải về các tệp nội dung toàn văn. Ngày nay các giải pháp này cũng có nhiều nỗ lực cải tiến nhằm giải quyết các vấn đề còn hạn chế. Tuy nhiên theo chúng tôi các giải pháp mã nguồn mở cũng có những hạn chế giống như CDS/ISIS trước đây, ở góc độ nào đó về các tiêu chuẩn kỹ thuật các giải pháp này thể hiện những tính năng đặc biệt tốt. Tuy nhiên xét dưới góc độ tích hợp với nhiều yêu cầu quản lý và cá biệt hóa theo nhu cầu đặc thù của một thư viện thì khó dựa trên các giải pháp này mà thực hiện được. Các giải pháp này rất phù hợp với việc xuất bản một bộ sưu tập công cộng, quản lý sưu tập khai thác nội bộ trong các tổ chức.

Chúng tôi tiếp tục nghiên cứu các giải pháp phần mềm thương mại nổi tiếng khác và điều quan trọng nhất mà chúng tôi cần tìm cũng đã lộ diện. METS tiêu chuẩn thực sự cho thư viện số mà ở mọi góc độ quản lý đều có thể giải quyết được. METS hoàn hoàn toàn khác biệt so với MARC hay DublinCore, METS là siêu dữ liệu của siêu dữ liệu.

METS là chìa khóa thành công của KIPOS.DIGITAL, một giải pháp dễ dàng chứng minh được sự ưu việt hơn các giái pháp DSpace hay GreenStone. METS là một tiêu chuẩn phức tạp đòi hỏi quá trình nghiên cứu lâu dài để tìm ra cách thức vận dụng, METS đã tiêu tốn của chúng tôi 2 năm vừa vận dụng thử nghiệm vừa phát triển những thành phần chương trình lõi liên quan đến METS. METS chính là hạ tầng kiến trúc của một đối tượng số - Digital Object, nó đi sâu vào thể hiện cấu trúc của tài liệu cùng với các siêu dữ liệu mô tả và siêu dữ liệu quản trị liên quan. METS cho phép đáp ứng mọi nhu cầu để quản lý một tài liệu số: đơn tệp hoặc đa tệp, một phiên bản hoặc nhiều phiên bản, các cách trình diễn khác nhau...

METS là siêu dữ liệu của siêu dữ liệu, nó đề ra kiến trúc cơ bản của một đối tượng số, tuy nhiên nó không chỉ định các tiêu chuẩn siêu dữ liệu cụ thể cho các vùng của nó vì điều đó là bất khả thi do tính đa dạng và liên tục phát triển của các định dạng tài liệu số.

Ví dụ với vùng mô tả Descriptive MetaData - Siêu dữ liệu mô tả với sơ đồ dưới đây một biểu ghi METS chứa bên trong đó: Siêu dữ liệu thư mục cuốn sách dạng MARC, siêu dữ liệu mô tả chương dạng DublinCore, siêu dữ liệu kỹ thuật TEI... Chính vì điều đó, các chỉ định chi tiết với mỗi giải pháp có thể chỉ ra bằng METS Profile - Hồ sơ METS để giúp các đối tượng số có thể được hiểu và xử lý ở các ứng dụng từ các nhà cung cấp khác nhau.
 

cac chuc nang cua mets



Một cấu trúc biểu ghi METS

Thành công của KIPOS.DIGITAL bắt nguồn từ việc nghiên cứu và ứng dụng thành công tiêu chuẩn METS và từ đó chúng tôi đã đề xuất một kiến trúc đầy đủ, toàn diện và tốt nhất cho một hệ thống phần mềm thư viện số với 7 module chính:
     1. Quản lý kho tư liệu số
     2. Biên mục, biên tập đối tượng số
     3. Tra cứu tài liệu số
     4. Tìm kiếm toàn văn
     5. Quản lý lưu thông tài liệu số
     6. Trình diễn tài liệu số
     7. Đóng gói chuyển giao tài liệu số
Một kiến trúc tường minh rõ ràng chưa từng có ở các giải pháp nội địa, và thực sự khi so sánh KIPOS.DIGITAL với các giải pháp Quốc tế, chúng tôi tự hào rằng có thể khẳng định KIPOS.DIGITAL không thua kém các giải pháp dẫn đầu trong lĩnh vực này.

 

KIPOS - Giải pháp đầu tiên ứng dụng METS
METS - Metadata Encoding & Transmission Standard là tiêu chuẩn cho thư viện số hiện đại, là cuộc cách mạng về công nghệ quản lý nội dung số trong thư viện ngày nay.